Delfin – ogólne określenie wodnych ssaków z rzędu waleni, z rodzin Delphinidae (delfiny oceaniczne) i Platanistidae (delfiny słodkowodne), obejmujące średniej wielkości walenie charakteryzujące się wydłużonym pyskiem i obecnością melonu.Zamieszkują morza obu półkul i wiele rzek strefy równikowej. Często przebywają w gromadach (stadach) od kilku do kilkuset osobników, o wyraźnie zaznaczonej hierarchii. Odbywają dalekie wędrówki. Mają zdolność do echolokacji, a przynajmniej jeden gatunek (Sotalia guianensis) także do elektrorecepcji. Porozumiewają się za pomocą dźwięków, określanych jako język delfinów.
Ostatnim gatunkiem delfina odkrytym przez człowieka jest Tursiops australis, nazywany przez rdzennych mieszkańców Australii, aborygenów, burrunan, co w ich języku oznacza „wielki morskie stworzenie, które przypomina morświna”. Jako pierwsi na jego trop wpadli naukowcy ze School of Biological Sciences przy Monash University w Melbourne. Jego odkrycie było czystym przypadkiem. Naukowcy, pracujący pod kierownictwem dr Kate Charlton-Robb, badali populację około 150 waleni żyjących w wodach południowo-wschodniej Australii w pobliżu Melbourne. Byli przekonani, że mają do czynienia z delfinami butlonosymi. Wszak dotychczasowe opisy mówiły, że pływające w tym akwenie ssaki należą do któregoś z trzech gatunków butlonosów: Tursiops truncatus, T. aduncus albo T. maugeanus. Jakież było ich zdumienie, gdy pobrali od zwierząt próbki DNA. Po dokładnym przyjrzeniu się materiałowi genetycznemu, dokonaniu analizy budowy czaszek z muzealnych zbiorów z początku XX wieku i porównaniu danych stwierdzili, że mają do czynienia z odrębnym gatunkiem. Co więcej, ustalili, że jest to gatunek endemiczny. Znaczy to, że jego przedstawicieli można spotkać wyłącznie na określonym, niewielkim obszarze.
Delfiny są zwierzętami społecznymi. Według współczynnika encefalizacji inteligencja delfina wynosi 4–5 i jest wyższa niż u szympansa (dla porównania inteligencja według tego kryterium dla człowieka wynosi 7, a szympansa 2,5). Tresuje się je do sztuczek w delfinariach. Zdarza się, że pomagają innym delfinom, rannym lub chorym, a czasami nawet człowiekowi. W Indiach delfiny otrzymały prawny status „non human person” czyli osób poza ludzkich, co m.in. powoduje prawne sankcjonowanie ich prawa do wolności.
Tworzenie dużych społeczności pozwala delfinom uniknąć ataku drapieżnika, przede wszystkim rekina. Samice ze swoimi młodymi otoczone są szczególną ochroną, ponieważ zawsze znajdują się wewnątrz stada.
Od najdawniejszych czasów delfiny odgrywały istotną rolę w legendach różnych kultur. W starożytnej Grecji za zabicie delfina groziła śmierć. O delfinie, który żyje w rzekach Amazonii i ma różowy kolor skóry, tubylcy mówią do tej pory, że w nocy zamienia się w przystojnego mężczyznę i wychodzi na ląd, gdzie uwodzi młode dziewczęta. Niektóre ludy twierdzą, że zwierzęta te to istoty magiczne. Jednym z takich ludów są mieszkający na terenie Mali w zachodniej Afryce Dogoni. Mimo iż zaliczani są do tzw. ludów prymitywnych, posiadają niebywałą wiedzę astronomiczną. Największe bodaj wrażenie robią informacje i rysunki, którymi pokryte są ściany ich tajemniczej jaskini na „świętej górze”, dotyczące Syriusza (to najjaśniejsza gwiazda położona w gwiazdozbiorze Wielkiego Psa, która jest widoczna gołym okiem niemal z całej kuli ziemskiej i której wiele starożytnych kultur nadawało szczególne znaczenie). Widać na nich drogę, po której Syriusza obiega raz na 50 lat inna gwiazda, o której Dogoni mówią, że jest bardzo ciężka.
Zadziwiające jest, że lud ten dysponuje tą wiedzą od niepamiętnych czasów, podczas gdy tzw. Syriusza B, białego karła Syriusza właściwego, odkrył dopiero w 1862 r. amerykański astronom Alvan Graham (sfotografowany został w 1970 r.). Dogoni twierdzą, że zaawansowaną wiedzę astronomiczną przekazały im istoty z nieba, nazywane przez nich Nommos, które przybyły na Ziemię w latającym talerzu. Na ich skalnych rysunkach do złudzenia przypominają one... delfiny. To Nommos miały im powiedzieć nie tylko o Syriuszu, ale i tym, że Jowisz ma cztery główne księżyce, a Saturn pierścienie, i że planety krążą wokół Słońca. Te wszystkie fakty, jak wiemy, zostały odkryte przez cywilizację zachodnią dopiero po tym, jak Galileusz skonstruował pierwszy teleskop.